Tverrfagleg samarbeid løyste gåta om vraket på Island. Det var ishavsskuta «Brattind» av Tromsø, «Videy» fant.

– At ein no har funne vraket av ei av 1952- skutene, er kort og godt ein sensasjon, seier dagleg leiar ved Ishavsmuseet Aarvak, Webjørn Landmark.

Det var mellom 2. – 6. april i 1952 at fem skuter frå Troms og Sunnmøre forsvann sporlaust under ein orkan i Vesterisen. Frå Troms: «Brattind» med 14 mann, «Ringsel» med 14 mann og «Vårglimt» med 16 mann. Frå Sunnmøre: «Buskø» med 20 mann og «Pels» med 14 mann. Skip og fly leita i lang tid, utan å gjere funn som kunne kaste lys over katastrofen. 71 år etter gjorde den islandske trålaren «Videy» eit vrakfunn. Dette syner seg å vere ishavsskuta «Brattind».

Mannskapet på «Isrypen» åt «parafin-brød» og drakk «parafin-kaffi» heile Strede-turen i 1915.
Harald Vartdal fortel om eit par ishavsturar han gjorde med Brandalskuta «Isrypen» til Vestisen og Danskestredet i 1914 og 1915.

Fortalt av Helge Ødegård

Datoen for forliset var søndag 23. mars, året 1952.

På den tida var eg maskinist på “Sjannøy”. «Vestis» og  «Sjannøy» var på ein måte kameratskuter. Det var gjerne slik den tid at eit par skuter heldt lag. Eit slikt lag var ofte praktisk, skipperane kunne samrå om saker og ting.

Det var i 1927 og vi gjekk frå Ålesund med «Furenak» den 16. februar. Nordover langs kysten fekk vi nokså dårleg vêr og då vi kom til Vardø låg frostrøyken tjukk som skodde i fjorden. Men vi heldt fram austover og då vi kom inn mot isen i Kvitesjøen fekk vi nordvest storm. Inne ved land var det likevel ope (isfritt)  så vi kom oss inn til Kapp Orlov, og på ei fin bukt der ankra vi opp for natta.

Gjekk frå Brandal mandag 14. mars. – Gjekk ut frå Harøysundet tyrsdag morgon kl.7. – Kurs N.t.V. – SV kuling fyrste døgret, deretter ostleg kuling som minka til bris. – Heldt lag med «Polaric» og «Fangstmand». – Fekk is laurdag morgon. Heldt fram og gjekk inn gjennom isen, som var svært oppreven.

I de dager var det ikke tale om at gjøre noget andet enn at reise på ishavet. Derfor gikk jeg ombord i s/s «Admiralen» og snakket med Kristoffer Marø som fremdeles var skipper der ombord. Plass fikk jeg mig med det samme.

Notat av skipper Benjamin Brandal.

1917 var det store ulykkesåret for  ishavsskutene i Vesterisen. Da skutene skulle gjøre seg klar kom rederen, Sigvald Brandal og sa: Der er så vanskelig med kull, at jeg får bare en kullast til hver skute. Dere får velge enten dere vil gå i Vesterisen eller Danskestredet!